Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) cho biết đã phát hiện dấu hiệu Bắc Triều Tiên đang thí điểm vận hành lò phản ứng nước nhẹ thử nghiệm nằm bên trong cơ sở hạt nhân Yongbyon ở tỉnh Bắc Pyongan.
Tại cuộc họp thường kỳ của Hội đồng thống đốc tổ chức tại Vienna (Áo) ngày 22/11 (giờ địa phương), Tổng giám đốc IAEA Rafael Grossi cho biết chất làm mát đã bị rò rỉ mạnh từ lò phản ứng nước nhẹ thử nghiệm tại Yongbyon kể từ giữa tháng 10.
Cụ thể, lò phản ứng hạt nhân 5 MW (megawatt) của Yongbyon đã ngừng hoạt động trong 3-4 tuần vào tháng 9 và tháng 10, nhưng gần đây lại liên tục có dấu hiệu vận hành máy ly tâm (thiết bị làm giàu uranium) và các thiết bị phụ trợ khác.
Trước đó, IAEA từng nói về động thái khởi động lại lò phản ứng nước nhẹ thử nghiệm, ước tính có thể sản xuất từ 40-100g plutonium mỗi năm.
Cơ sở hạt nhân Yongbyon vốn bị nghi ngờ là nơi miền Bắc sử dụng để tăng cường sản xuất vật liệu dùng chế tạo đầu đạn hạt nhân. Do đó, có phỏng đoán cho rằng Bắc Triều Tiên sẽ sớm khởi động lò phản ứng nước nhẹ thử nghiệm.
Ngoài ra, bãi thử hạt nhân ở xã Punggye (huyện Kilju, tỉnh Bắc Hamgyong) của Bắc Triều Tiên được cho là đã sẵn sàng cho một vụ thử hạt nhân mới, dựa trên các dấu hiệu hoạt động xảy ra gần đường hầm bên trong bãi thử.
Tổng thư ký IAEA bày tỏ lấy làm tiếc về việc Bắc Triều Tiên tiếp tục chương trình thử nghiệm hạt nhân vi phạm rõ ràng các nghị quyết của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, đồng thời kêu gọi Bình Nhưỡng ngay lập tức tuân thủ thỏa thuận trong Hiệp ước không phổ biến vũ khí hạt nhân (NPT).
Ông Grossi cũng kêu gọi Bình Nhưỡng nhanh chóng hợp tác với IAEA để thực hiện nghĩa vụ theo nghị quyết cấm vận của Hội đồng bảo an Liên hợp quốc và giải quyết mọi vấn đề tồn đọng nảy sinh khi không có các giám sát viên. Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế sẽ tiếp tục duy trì và củng cố tư thế sẵn sàng đối phó, đóng vai trò thiết yếu trong việc kiểm chứng chương trình thử nghiệm hạt nhân tên lửa của miền Bắc.
